Kayak kıyafeti kaç katman olmalı?
Kayak kıyafeti konusunda bazen herkes tarafından tekrarlanan klasik şeyler olduğu hissine kapılıyorum. Ancak bugün beni ilgilendiren, kayak ve snowboard mağazalarında sıklıkla duyulan ve tavsiye edilen aşağıdaki kılavuz.
“Kayak yapmak için 3 katman giymelisiniz; birincisi nefes alan, ikincisi ısıtan ve dıştaki koruyucu.”
Konuya biraz bilimsellik katalım ve kayak kıyafetleri katmanlarının sunduğu işlevlere bakalım.
Aslında ister 1, ister 5, ister 20 kat giyinelim, kayak kıyafeti takımının yerine getirmesi gereken 3 temel işlevi vardır.
1. İç Katman (Terlemeye izin vermeli)
Herhangi bir fiziksel egzersizi soğuk ortamlarda yaparsak vücut sıcaklığımız artar. Vücudun sıcaklığı düzenleyen ana mekanizması terdir. Derimiz, iyi bir iletken olması nedeniyle ısıyı hızlı bir şekilde dışarıya aktarmamızı ve böylece sıcaklığımızı vücudumuzdan uzak tutmamızı sağlayan bir su tabakasıyla kaplıdır.
Deriyle teması halinde hidrofobik su tutmayan özelliklere sahip bir giysi (termal içlik) katmanında ter, deri yüzeyinden kaçmak isteyecek ve daha kolay buharlaşacaktır. Öte yandan, suyu lifleri arasında hapseden giysilerimiz varsa (pamuk gibi), terimizi buharlaştırmak bize çok fazla enerji harcatır, dolayısıyla daha fazla ısı kaybederiz ve muhtemelen donarız. Sıcaklığımız hızlıca düşer.
İç termal katmanlar ciltle doğrudan temas halinde olduğundan terin dışarı atılması işlevini yerine getirmek için çok önemlidir, ancak tek başına yeterli değildir. Orta ve dış katmanların da aynı şekilde nefes alabilirliğe izin vermesi gerekiyor. Gözeneksiz ve kalitesiz bir malzemeden dış katman (mont) giyersek, giysimizin iç kısmında su damlacıkları yoğunlaşacaktır.
İç katmanlar vücutla doğrudan temas halinde olan katmandır. Elastan, polyester veya poliamid gibi sentetik elyaflar hidrofobiktir ve bu nedenle bu giysiler için idealdir. Merinos koyunlarından elde edilen yün, bu liflerle aynı özellikleri paylaşır ve aynı zamanda kötü kokulara karşı da oldukça dayanıklıdır. Çoraplar iç katmanların bir parçasıdır ve benzer işlevleri yerine getirmeleri gerekir, bu nedenle yine pamuktan kaçınmalı ve çizmelerin içinde kırışıklıklara neden olabilecek kalın çoraplar kullanmamalısınız.
2. Ara Katman (Sıcak havayı yakalamalı ve hapsetmeli)
Vücudumuzu çevreleyen sürekli olarak ısıttığımız bir sıcak hava atmosferi bulunur. Bizi çevreleyen bu sıcak hava katmanı varken çok az ısı kaybederiz. Ancak bu sıcak katman rüzgarın etkisiyle soğuk havayla buluşursa vücudun bu ısı katmanını tekrar yayması için daha fazla ısı transferine ihtiyacı olacaktır.
Ara katmanlar genellikle bize sıcaklık hissi verir, çünkü vücudumuzun yaydığı sıcak havayı lifleri arasında hapsetmeye yardımcı olur. Ancak bizi rüzgardan koruyacak bir dış katman olmadığında, yani minimum hızda kayak yapmaya başladığımız andan itibaren bu ısı katmanının bozulması bir saniye bile sürmeyecektir. Ayrıca doğal bir rüzgara gerek yok, 30 km/saat hızla kayarken 30 km/saat bağıl rüzgara maruz kalıyoruz demektir.
Şahsen ben Mart ayının 15’inden sonra havalar kısmen ısınmaya başlayınca ara katman giymeden sadece iç termal katman ve dış katman (Montla) kayak yapmayı tercih ederim. Öyle yada böyle pamuktan uzak durduğumuz sürece sorun yok.
3. Dış katman (Su geçirmemeli)
Vücut suyuna terine geri dönelim. Yukarıda vücudumuzdaki buharın dışarı çıkması ve dış katmanda yoğunlaşmaması gerektiğine ve iç katmanlarda depolanmamasının önemli olduğuna değindik. Yağmur veya kar yağışında kayak kıyafetinin en dış katmanından içeriye sıvı girmesine izin verirsek sorunlar başlıyor demektir. Bu nedenle bizi dışarıdaki sudan yalıtacak bir dış katmana ihtiyacımız var.
Yukarıda verdiğimiz bilgiler sadece vücudumuzun üst kısmı için geçerli değil. Alt kısımda giyeceklerimizi de seçerken aynı kılavuzu takip etmeliyiz. Bazılarınız sadece kayak pantolonu ile kayak yapıyorsunuzdur ve altınızda başka hiçbir şey yoktur. Kaliteli bir kayak pantolonu tek başına 3 işlevi de yerine getirebilir. Bu işlevleri tekrar hatırlayalım;
- İç katman nefes almalı
- Ara katman ısıtmalı
- Dış katman dışarıdan su almamalı
Ayrıca bacakların genellikle daha az izolasyona ihtiyaç duyduğu da doğrudur. Hayati organlara sahip olan gövdemizden (çekirdek bölge) farklı olarak bacaklarda daha az sıcaklık kaybı ve genel olarak daha az soğukluk hissi oluşur. Diğer taraftan altıma termal bir içlik giymeden sadece kayak pantolonu ile kayak yapmak benim için çok mümkün değil:)
Bu yazımızı beğendiyseniz https://kayaksever.com/kayak-kiyafetleri-tavsiyeleri/ yazımızda hoşunuza gidebilir.
